Milieu- en duurzaamheid

Om de leefbaarheid te verbeteren willen we naast het wegnemen van de belemmeringen omtrent de nieuwbouwproject ook het volgende doen:
• Bodemprogramma 2010-2014/2015 en Bodemprogramma 2016-2019
• Actieprogramma Geluid 2013-2018
• Implementatie Zaans Geurbeleid 2015

Het bodemprogramma moet ervoor zorgen dat in 2016-2019 en daarna sprake is van een bodemkwaliteit zonder onaanvaardbare risico’s voor onze inwoners bij het huidige gebruik. Ons streven is dat alle locaties waarbij sprake is van onaanvaardbare ecologische en verspreidingsrisico’s gesaneerd of beheerst zijn. Verder willen we dat alle bodem- en ondergrondaspecten integreren in het proces van ruimtelijke planvorming.
Met behulp van extra budget vanuit het Rijk starten we in 2016 met de aanpak van risico’s als gevolg van diffuse bodembelasting, vooral vanwege loodverontreiniging.

Geluid is een belangrijke factor in de waardering van de woonomgeving. In het Actieplan Geluid zijn maatregelen opgenomen om de geluidhinder terug te dringen. Deze maatregelen hebben vooral betrekking op wegverkeerlawaai. Wegverkeerlawaai is de voornaamste bron van geluidhinder en de gemeente heeft hier direct invloed op. Een belangrijke maatregel is het toepassen van stille wegdekken. Het Geluidsaneringsprogramma wordt in 2016 definitief afgerond. Verder neemt Zaanstad deel aan diverse overlegstructuren om invloed uit te oefenen op de geluidhinder van Schiphol.

In Zaanstad staan relatief veel bedrijven die geur uitstoten. Met het nieuwe geurbeleid wordt beoogd de leefbaarheid verder te verbeteren, waarbij tegelijkertijd de bedrijvigheid nabij woningen duurzaam kan blijven voortbestaan. Binnen het Zaans Proeflokaal is geur een belangrijk punt van aandacht (zie programma 4 Ruimtelijke Ontwikkeling).

Vanuit het ministerie van Infrastructuur & Milieu is aanvullend bodembudget beschikbaar gesteld, dat we voor het grootste deel inzetten voor de aanpak van diffuse loodverontreiniging in de bodem.
In navolging op de afspraken in het Bodemprogramma stellen we op dit moment een subsidieregeling op voor onderzoek en sanering van bodemvervuiling met lood. Tevens heeft Zaanstad dit jaar in samenwerking met de GGD Zaanstreek-Waterland de campagne ‘Let op Lood’ gelanceerd. Het doel is om inwoners met jonge kinderen gebruiksadviezen te geven voor het omgaan met lood in grond en drinkwater.

Het geluidsaneringsprogramma is afgerond. De dienstverleningsovereenkomst 2016 met de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (NZKG) is geactualiseerd en vastgesteld. In september 2016 neemt het college het besluit over het vestigen van de eerste multimodale tankstations in Zaanstad voor groengas, CO2 en elektriciteit op de Achtersluispolder.

De actualisatie van het geurbeleid is nagenoeg gereed. Dit heeft, vanwege de complexe materie, langer geduurd dan verwacht. Daarom is er voor gekozen om extern juridisch advies in te winnen. Deze kosten zijn aan de voorkant niet begroot omdat niet verwacht was dit nodig te hebben.
Voor het geurbeleid is ook een Telefonisch Leefsituatie Onderzoek uitgevoerd. Hierbij wordt gekeken naar het aantal ‘geurgehinderden’ in de gemeente. De actualisatie van het geurbeleid vraagt een flinke inspanning van de organisatie. De capaciteit die dit vraagt, zorgt voor vertraging van het opstellen van de grondstoffenrotonde en de visie HVC.

In 2016 zijn nieuwe afspraken met het Rijk en Schiphol gemaakt over de 20 Ke-contour. Door deze afspraken is op de drie mogelijke knelpuntenlocaties binnen Zaanstad (waaronder het Hembrugterrein) de transformatie naar woningbouw mogelijk gemaakt. De verwachting is dat de gestelde effectindicatoren bij dit onderdeel worden gehaald.

In Zaanstad vindt geen overschrijding van de grenswaarde van luchtkwaliteit plaats.
In de wijk naast Verkade hebben wij een meetstation staan. Deze staat er nu tien jaar en is aan vervanging toe. Hierbij was de optie huren of kopen. Na een zorgvuldige afweging is ervoor gekozen om het nieuwe meetstation te huren van de GGD Amsterdam. Op deze manier hebben we dezelfde kosten, maar heeft de gemeente geen omkijken naar het onderhoud.

Naar aanleiding van de evaluatie van het klimaatprogramma is de routekaart behorend bij het Integraal Klimaatprogramma 2010-2020 aangescherpt tot een energieprogramma dat ruimte en inspiratie geeft, zodat inwoners en ondernemers hun ambities op het gebied van duurzaamheid kunnen waarmaken. Energiereductie, het verduurzamen van de energieproductie en innovatie/hergebruik blijven de pijlers waarlangs we werken.

Daarbinnen liggen de speerpunten bij energiebesparing in de bebouwde omgeving, het realiseren en uitbreiden van een warmtenet en het verder uitwerken van slimme open energienetwerken (smart grids), in nauwe samenwerking met bedrijfsleven, bewoners en eigenaren van vastgoed. Door de menging van wonen en werken liggen hiervoor in Zaanstad kansen. Daarbij speelt de plaatsing van zonnepanelen en oplaadpunten voor elektrisch vervoer een rol, evenals het mogelijk tijdelijk beschikbaar stellen van braakliggende gronden voor zonneweiden.

We blijven in overleg met de Provincie om windmolens langs het Noordzeekanaal te realiseren.

We werken aan een verdere verduurzaming van het inkoopbeleid.

De uitvoering van de Zaanse Energie Agenda verloopt volgens schema. In het eerste kwartaal is de raad geïnformeerd over de effecten op de CO2-uitstoot.
Mede op basis van motie 109 en aanvullende onderzoeken door CE / Motivaction is de raad geïnformeerd over een haalbare en betaalbare reductiedoelstelling van ca. 100kton in 2020.

De focus van de Zaanse Energie Agenda ligt op de gebouwde omgeving. Daarnaast is onderdeel van aanpak is het nader invlechten van verduurzaming.
De regeling voor de pilot ‘Nul-op-de-meterwoningen’ is gestart. Samen met Urgenda wordt hierover voorlichting gegeven aan belangstellende.
De afgelopen periode heeft de gemeente een groot aantal energiecafés georganiseerd. Daar zijn onder meer de arrangementen met collectieve inkoop gepresenteerd. De cafés worden ook steeds beter bezocht.

De collectieve inkoopacties voor woningisolatie en zonnepanelen hebben veel belangstelling onder de bevolking. De gesprekken voor het ontwikkelen van een Energy Service Company lopen nog. Hierbij staan de recente aanpassingen van de energiebelasting en de onzekerheid over het voortbestaan van de salderingsregeling centraal.

Vanuit de Impulsregeling Duurzame Bedrijven Zaanstad zijn enkele subsidies toegekend. Verschillende partijen hebben aangegeven het project alsnog niet te kunnen uitvoeren. Dit komt doordat de maatregelen ondanks de bijdrage onvoldoende renderend blijken.

Er is een routekaart gemaakt om te komen tot een duurzaam meerjaren onderhoudsprogramma van het gemeentelijk vastgoed.
Bij de ontwikkelingen van het warmtenet is rond de zomer bekend of partijen tot overeenstemming komen over de concrete stappen.

Er is een testversie beschikbaar gekomen van de Nationale Energieatlas. De verwachting is dat deze wordt gelanceerd in oktober 2016.

Bij besluitvorming over de woonvisie op 15.10.2015 is motie 91 (energie neutrale variant berekenen) aangenomen. Het college heeft de uitvoering van deze motie opgepakt. Concreet betekent dit dat er bij ontwikkelaars wordt aangedrongen tot overleg over energie-neutrale variant voor nieuwbouw. Deze aanpak leidt in enkele gevallen tot succes, zoals in Inverdan West. Op andere plekken leidt deze vrijblijvende aanpak niet tot de gewenste versnelling in verduurzaming.
Het college beraadt zich daarom op dit moment op de ontwikkeling van aanvullend instrumentarium. Dit in relatie tot onder andere de Omgevingswet en in het licht van de ambities van MAAK.Zaanstad.

De Inventarisatie Grondstoffenplan geeft richting aan de wijze waarop de doelstelling op het vlak van huishoudelijk afval wordt vormgegeven. De doelstelling betekent een halvering van de hoeveelheid restafval in 2020 ten opzichte van 2013 en is ingegeven door de wens om kosten voor afvalinzameling voor de burger op termijn beheersbaar te houden en om milieudoelstellingen te behalen. Het Uitvoeringsprogramma 2015-2019 omvat een vernieuwd inzamelsysteem, waarmee we het voor inwoners gemakkelijker maken om grondstoffen te kunnen scheiden. Het programma bevat ook een communicatiestrategie en een werkwijze ten aanzien van prijsstelling en beloning. Dit zal leiden tot een ander takenpakket van HVC. In het kader van het Grondstoffenplan wordt een nieuw concept ontwikkeld voor een grondstoffencentrum: een milieustraat (al dan niet ter vervanging van de huidige milieustraat de Spierling), waarin de ambities van Zaanstad voor hergebruik van grondstoffen centraal staan.

Het concept-Grondstoffenplan is klaar en wordt ter besluitvorming aan de raad voorgelegd. Op dit moment worden de laatste financiële consequenties in kaart gebracht en de afspraken met HVC gemaakt. De Opwarmfase Grondstoffenplan Zaanstad is gestart: in vier geselecteerde deelgebieden wordt gebruikt gemaakt van een nieuw inzamelsysteem. Bewoners worden betrokken en geënthousiasmeerd middels de communicatiecampagne ‘100-100-100’ en daarnaast zijn de bewonerscoaches actief. Als onderdeel van de opwarmfase begint in het najaar van 2016 het proefproject Keukenmanagement. De bedoeling van deze maatregelen is meer bewustwording en betere afvalscheiding. Het doel is om de gestelde scheidingsdoelstellingen te realiseren en de kosten voor het verwijderen van huishoudelijk afval beheersbaar te houden.

De uitvoering van de Dienstverleningsovereenkomst met HVC (DVO) verloopt naar tevredenheid. De financiële effecten van het Grondstoffenplan worden betrokken bij de actualisatie van de DVO.

De geplande investeringen in het kader van het Grondstoffenplan hebben vooralsnog geen negatieve effecten op het tarief van de Afvalstoffenheffing. Op dit moment kan nog geen inschatting worden gemaakt van het realisatiepercentage van de effectenindicatoren voor dit onderdeel.
Tot slot komt er binnenkort een watertappunt op het stadhuisplein.

Het uitgangspunt van een zogenoemde ‘circulaire economie’ is dat grond- en reststofstromen worden hergebruikt. Reststromen zijn producten, materialen, grondstoffen en energie die vrijkomen bij ondernemingen en productieprocessen en die binnen deze onderneming of bij dit productieproces niet meer nuttig inzetbaar zijn. Zaanstad wil, in samenwerking met de regio, met een ‘grondstoffenrotonde’ bijdragen aan de totstandkoming van deze circulaire economie door reststromen op een duurzame wijze te benutten. Hiermee stimuleert zij de aantrekkingskracht van de gemeente als vestigingslocatie en draagt zij bij aan de gemeentelijke klimaatdoelstellingen.

Door de hoge werkdruk die de aanpassing van het geurbeleid met zich meebrengt, is het beleid en het actieplan vertraagd. Na besluitvorming over het geurbeleid zal dit weer worden opgepakt.

Zaanstad levert een bijdrage aan het programma Circulaire Economie van de MRA door de partijen te faciliteren en aan elkaar te verbinden. Dit jaar heeft de gemeente een subsidie verstrekt aan de TU Delft voor de uitvoering (in samenwerking met het bedrijf Exter) van de haalbaarheidsstudie naar het opwaarderen van reststromen uit de food-industrie voor ingrediënten in humane voeding. Het project heeft onder meer tot doel het opstellen van een businessplan voor een regionale opwerkingsfabriek die organische reststromen verwerkt tot ingrediënten voor humane voeding.
Een tweede aansprekend voorbeeld is de samenwerking met de firma Wieland Textiel. In samenwerking met deze firma wordt gekeken naar de meest optimale inrichting van de textielketen binnen de gemeente en breder. De firma Wieland neemt haar nieuwe sorteerinstallatie van textiel eind dit jaar weer in gebruik. Zaanstad helpt Wieland met het zoeken naar een geschikte vestigingslocatie voor deze installatie binnen de gemeente.

Zaanstad ondersteunt het Dierenasiel en de Vogelopvang met een financiële bijdrage conform de geldende overeenkomsten met de Stichting Dierenwelzijn en de Vogelopvang.

De uitvoering van de overeenkomsten met het Dierenasiel en de Vogelopvang verloopt naar tevredenheid. We blijven binnen de financiële kaders.